Overleven

Toen ik aan mijn vrienden vertelde dat ik ging survivalen, bleek dat vooral beelden van abseilende managers en blokhutten in de Ardennen op te roepen. Al snel ging ik dus een weekend “primitief overleven”, om iedereen duidelijk te maken dat dit geen retourtje pretpark was. Met Daan en Jurjen als ervaringsdeskundigen trokken mijn medecursisten en ik in een regenachtig oktoberweekend het bos in.

Ik ben bang voor de aarde, want daar word ik vies en klam van.

Inderdaad hebben we het hele weekend gewerkt aan praktische overlevingstechnieken. Het was leuk om te leren hoe je zelf touw maakt, waar je hout kunt vinden voor een vuurtje als het al lang heeft geregend, hoe je een schuilhut bouwt waarin je een tijdje kunt overleven. Natuurlijk kwam ik om die vaardigheden te leren. Aan het einde van het weekend bleek echter dat vooral het onderwerp duurzaamheid op een andere manier voor me is gaan leven. Wat me voor het eerst op een ervaringsniveau duidelijk is geworden, is hoe ver ik mezelf van de aarde afgescheiden houd en me ertegen verzet.

Ik ben bang voor lucht, want die is koud en nat.
Ik ben bang voor water, want daar zitten vissen in en als ik op een boot zit word ik misselijk.
Is ben bang voor de aarde, want daar word ik vies en klam van.
Ik ben geen fan van een open vuur, omdat de rook mijn ogen en mijn luchtwegen prikkelt en ik daar heel erg moe van word.

Want wat zag ik gebeuren dit weekend? Jongens die leven met de elementen. Dat betekent dat ze het hele weekend op blote voeten rondliepen in de regen. ‘s Ochtends gingen ze in een ijskoude beek zitten om op te warmen. Ze hadden geen jas aan, liepen onhoorbaar door het bos en zagen overal sporen, waren goede bekenden van de planten. Maar boven alles waren ze vooral heel relaxed en realistisch. Hun resistentie tegen de kou ging verder dan het fysieke niveau. Hun bewegelijkheid, het niet verkleumd maar juist uiterst flexibel zijn, was ook een mentale gesteldheid.

Doodsoorzaak nummer 1 in de natuur is onderkoeling. Ergens wist ik dat rationeel wel. Het inzicht dat ik dit weekend kreeg was dat de werkelijke oorzaak van die onderkoeling afwachten is. Verkleumen, lethargisch worden en stil gaan zitten. Ik merk dat dit niet alleen in het bos met me gebeurt. Er zijn zo veel ontwikkelingen waar ik me zorgen over maak, waar ik op reageer door me terug te trekken in een tot 21 graden verwarmd appartement en me af te keren van alles en iedereen buiten mij. Ik ben al jaren aan het afwachten, me niet echt aan het verdiepen. Ik durf mijn boeken van James Lovelock niet uit te lezen.

Ooit richtte ik mijn duurzaamheidsidealen op ‘de anderen’, de grote boze buitenwereld die alleen maar aan zichzelf dacht. Ik begon maar meteen bij de financiële sector. Daar ben ik verhalen gaan vertellen over een duurzame houding, een creatieve manier van dwarsverbanden leggen, het verbinden van belangen en kruisbestuiving. Natuurlijk vond iedereen dat in theoretisch opzicht prachtig, maar in realiteit gebeurde er niets.

De realiteit van mensen op blote voeten zonder jas in de herfstkou heeft voor het eerst iets in mij wakker geschud.

Mijn hele jeugd en opleiding was gericht op de ontwikkeling van mijn talenten en uniciteit, mijn capaciteiten, mijn glanzende toekomst. Eenmaal uitgepoept door het systeem bleek de markt niet bepaald op mijn creatieve zelfexpressie te zitten wachten. De wereld bleek minder om mij te draaien dan gepland. Terwijl ik mijn maatschappelijke status met mooie verhalen probeerde hoog te houden, raakte ik zelf in een steeds diepere verkleuming. Verstrikt in ultieme narcistische preoccupatie.

Als ik zo om me heen kijk krijg ik het gevoel dat het niet lang meer zal duren voordat er een grote omslag plaats zal vinden in de verhouding tussen mensen en hun omgeving. Sluimerende conflicten zullen steeds verder op de spits worden gedreven. Hoe minder ervaringen van verbindingen en bewust gedeelde belangen er zijn hoe meer vijanden we zien. Voor mij is het vijanddenken echt geen fabeltje meer. Dat gaat dus zo diep dat ik niet alleen onbekende mensen maar ook gewoon mijn natuurlijke leefomgeving als bedreigend ervaar.

De realiteit van mensen op blote voeten zonder jas in de herfstkou heeft voor het eerst iets in mij wakker geschud. Dat dat kan. Dat dat niet slecht voor je is. Dat niet je sjaal maar dennennaaldenthee je beschermt tegen verkoudheid. Vrijheid heeft voor mij een ander aangezicht gekregen.