Meldes en ganzenvoeten
Plant van de maand juni 2025
Deze maand niet 1 plant centraal, maar een lekker clubje, namelijk de meldes en de ganzenvoeten. Bij deze club horen ook zeekraal, biet, spinazie en quinoa. Dit is de ganzenvoetfamilie, die bestaat uit meerdere geslachten. We hebben het nu over het geslacht melde en het geslacht ganzenvoet. Lekkere en gezonde bladgroenten met eetbare zaden.
Herkennen
Het zijn niet de spannendste planten om te zien: tot ongeveer 1 meter hoge groene eenjarige planten met zeer onopvallende lichtgroene bloempjes. De bladeren hebben vaak wat grijs of blauw in het groen. De leden van de ganzenvoet familie hebben bladeren die doen denken aan de afdruk van een ganzenvoet. Vaak zijn de bladeren, de toppen en/of de hele plant bepoederd (alsof er meel over bestoven is, waarschijnlijk is de naam melde daarvan afgeleid). Om te voelen zijn het wel spannende planten, door deze bepoedering voelt het alsof het zachte bladoppervlak bedekt is met zout of fijn zand.
Van het meldegeslacht zijn Spiesmelde (Atriplex prostrata) en Uitstaande melde (Atriplex patula) het meest algemeen. Alle meldes zijn eetbaar. Van het ganzenvoetgeslacht is met name Melganzenvoet (Chenopodium album) echt overal te vinden. Bij de ganzenvoeten zijn niet alle soorten eetbaar, dus richt je op de Melganzenvoet. Op de linkerfoto zie je links een blad van Melganzenvoet en rechts van Spiesmelde.
Al deze soorten zijn pioniersplanten die op lege plekken aarde groeien, bijvoorbeeld op braakliggend terrein, in moestuinen en plantsoenen. Vaak op voedselrijke gronden.
Gebruik
De bladeren bevatten veel vitamine A,B,C, ijzer en calcium. Daarnaast zijn ze ook rijk aan nitraten, waardoor je er niet onbeperkt van moet eten. De zaden bevatten veel olie en zetmeel, en hebben dus een hoge voedingswaarde. Ze zijn ook rijk aan saponinen. Saponinen zijn belastend voor je lichaam. Wij weken de zaden dus altijd een nacht in water en gooien het weekwater weg. Eet ze sowieso niet dagelijks.
De bladeren oogst je liefst voor de bloei. Je gebruikt ze als spinazie, dus rauw of heel kort gekookt of gebakken. De smaak is vaak notig, kan ook bitter zijn. Proef dus tijdens het plukken. Je kunt ze verwerken in een salade, als een groentevulling, in een omelet, lasagna of toegevoegd aan je gebakken aardappeltjes. In recepten voor spinazie kun je in plaats daarvan meldes of ganzenvoeten gebruiken. Wij maakten een heerlijke omelet, zie de middelste foto.
De zaden oogst je als ze zwart zijn, je ziet dan kleine zwarte stipjes in de groene pluimen zitten. Wrijf de vliesjes eraf, de zaden zinken en de vliesjes drijven, dus je kan het ook in een kom water doen. De zaden gebruiken wij voor zadenburgers, zadencrackers enzovoorts. Op de rechterfoto zie je de rijpe gedroogde zaden, en een aar met bloempjes.
veel pluk- en eetplezier,
Koert en Aukje
