Gele kornoelje
Plant van de maand augustus 2024
Grote kans dat deze struik/boom bij jou in de buurt staat, terwijl je hem misschien nooit bewust hebt gezien. Een groot deel van het jaar is het een onopvallende struik of boom (kan max. 6m hoog worden) tussen de rest van de bomen en struiken. Er zijn twee momenten dat hij er ineens uitspringt. In februari bloeit hij namelijk uitbundig met gele bloemetjes op kale takken, terwijl de rest van de plantenwereld grotendeels nog in diepe rust is (zie foto). En in augustus, als de rijpe rode vruchten beginnen te vallen en de stoepen bezaaid liggen met rode langwerpige bessen. Mocht je m nog niet gespot hebben, let dan vooral in februari goed op als je rondloopt. Vanaf dan weet je waar ze staan.
Gele kornoelje is een inheemse soort, die in ons land vooral in Limburg, en vanaf daar verder naar het zuiden in het wild voorkomt. Hij wordt ook heel veel aangeplant in parken, tuinen, en kleine bosjes in woonwijken en bij flatgebouwen. Echt iets voor de stadsfourageerders onder jullie dus :-).
Er zijn meerdere kornoeljesoorten, die nogal verwarrend qua naam kunnen zijn. Alle kornoeljes hebben bladeren met evenwijdige nerven die afbuigen bij de bladrand. Dit stuk gaat over de GELE kornoelje (Cornus mas), die gele bloemen heeft in februari en rode vruchten aan het eind van de zomer. Er is ook een RODE kornoelje (Cornus sanguinea), die witte bloemschermen heeft in mei, en geen rode, maar zwarte besjes aan het eind van de zomer. Die heet rode kornoelje omdat de takken soms rood zijn. Alleen de bessen van de gele kornoelje worden als eetbaar beschouwd. De bessen van de rode kornoelje zijn erg bitter. Er zijn nog veel meer kornoeljesoorten over de wereld, waarvan sommige hier wel eens aangeplant worden.
De vruchten van gele kornoelje lijken wel wat op kersen. Je kunt ze rauw eten, als ze zo rijp zijn dat ze (bijna) van de boom vallen. Rapen van de grond is zeker ook een optie, of een doek eronder leggen en schudden. Ze bevatten veel vitamine B, C en E. Ze hebben net als kersen 1 pit, die je uitspuugt, de pit is niet rauw eetbaar. Je kunt m wel roosteren en malen als koffie vervanger. Het hout is heel hard, de Romeinen gebruikten het al voor speren en werktuigen. Koert maakte er een graafstok van die vooralsnog onverwoestbaar lijkt.
Recepten
Kornoelje olijven
De onrijpe vruchten kan je inleggen als olijven. Hiervoor pluk je vanaf eind juni tot in augustus de groene, of al langzaam rood wordende bessen. Doe ze in een grote pot, niet helemaal vol. Kook in een pannetje water, en roer daar als het heet is zoveel mogelijk zout doorheen. Het gaat echt om een flinke hoeveelheid, wij gebruikten 8 eetlepels op een halve liter. Dit laat je afkoelen en giet je over de olijven. Deksel erop en laten staan. De olijven drijven eerst. Als ze zinken, zijn ze klaar, meestal na een week. Dan spoel je ze even goed af onder de kraan en dep je ze droog. Vervolgens doe je ze in een nieuw schoon potje, en giet je er zoveel olijfolie overheen tot ze onderstaan. Na minstens 2 weken zijn je olijven klaar, je kunt ze wel een jaar bewaren. Op de laatste foto hierboven zie je de 2 varianten, van onrijpe (groene) en bijna rijpe (rode) bessen.
Kornoelje jam
Je kunt er goed jam van maken, de pitten eruit krijgen is wel een klus. Meestal lukt het niet met de kersenontpitter, wij hebben nog geen andere methode gevonden dan handmatig. Dus of ze eruit snijden, of ze pletten en de pitten handmatig uit de moes plukken. Lekker met je handen in de smurrie. Wij maakten jam met rijpe kornoeljebessen, appel en wat pectine, dat was wel vrij zuur. Een beetje suiker (bijvoorbeeld 10%) toevoegen lijkt wel een goed idee, of gebruik je favoriete jamrecept.
Veel plukplezier en eet smakelijk!
Koert en Aukje